ZAKAZANE PRZEZ RZECZNIKA PRAW PACJENTA OD 18.11.2021 ROKU
Witaminy z grupy B to różnorodna grupa związków, z których najważniejsze to: witamina B1 – tiamina, witamina B3 (lub inaczej witamina PP) – niacyna, witamina B5 – kwas pantotenowy, witamina B6 – pirydoksyna, witamina B9 – kwas foliowy i witamina B12 - kobalamina. Wszystkie witaminy z grupy B są rozpuszczalne w wodzie, a ich nadmiar przyjmowany z pożywieniem wydalany jest z moczem. Z wyjątkiem witaminy B12 nie są magazynowane w organizmie. Witaminy z grupy B przede wszystkim są niezbędne do wykorzystania energii z pożywienia, prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, wytwarzania czerwonych krwinek, a także utrzymania w dobrej kondycji skóry i błon śluzowych. Każda z nich pełni również inną rolę w organizmie.
Witamina B1 (tiamina)
Tiamina wspomaga pracę układu sercowo-naczyniowego, pomaga zwalczać chorobę morską oraz półpasiec, a także wpływa na właściwy wzrost i rozwój kości. Szczególnie ważną rolę pełni witamina B1 w czynnościach i regeneracji systemu nerwowego. Wspomaga proces wzrostu. Pobudza wydzielanie hormonów gonadotropowych. Ponadto tiamina przyspiesza gojenie się ran i wykazuje działanie uśmierzające ból.
Jej niedobór powoduje porażenie nerwów i atrofię mięśni kończyn (choroba beri-beri), zaburzenia czynności centralnego układu nerwowego (zaburzenia pamięci i koncentracji), niewydolność krążenia (przyspieszona akcja serca, obrzęki kończyn górnych i dolnych), zakłócenia w procesie trawienia.
Witamina B2 (ryboflawina)
Ryboflawina jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego człowieka, poprawia stan skóry, włosów i paznokci, wzmacnia wzrok, wspomaga leczenie anemii oraz chorób jamy ustnej, warg i języka. Ryboflawina, bierze udział w procesach redoks, współdziała w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, współdziała z witaminą A w prawidłowym funkcjonowaniu błon śluzowych, śluzówki przewodu pokarmowego, dróg oddechowych, nabłonka naczyń krwionośnych i skóry, odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu narządu wzroku.
Jej niedobór może się przyczynić do rozwoju raka przełyku. Awitaminoza objawia się spadkiem masy ciała, zahamowaniem rozwoju umysłowego u dzieci, światłowstrętem, zapaleniem spojówek, niedokrwistością, uczuciem pieczenia skóry, uczuciem bólu błon śluzowych, zapaleniem błony śluzowej kącików ust (zajady), przekrwieniem błon śluzowych, zapaleniem rąbka czerwieni warg, zapaleniem języka. Osoby żyjące w stresie mają zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B2, dzięki niej jest możliwe wydalanie adrenaliny z komórek rdzenia nadnercza. Życie w bezustannym napięciu i pośpiechu, czy też pełne konfliktów i problemów zmusza organizm do stałej produkcji hormonów stresogennych, co jest przyczyną kurczenia się rezerw witaminy B2.
Witamina B3 (niacyna, witamina PP)
Niacyna bierze udział w syntezie hormonów płciowych (estrogenu, progesteronu i testosteronu), kortyzolu, tyroksyny i insuliny oraz w tworzeniu czerwonych ciałek krwi. Ponadto obniża poziom cholesterolu we krwi, zapobiega zaburzeniom żołądkowo-jelitowym. Witamina ta uczestniczy w regulacji poziomu cukru we krwi, utrzymaniu odpowiedniego stanu skóry oraz regulacji przepływu krwi w naczyniach. Dzięki zdolnościom niacyny do rozszerzania naczyń krwionośnych, jej stosowanie może być pomocne w usuwaniu dolegliwości krążeniowych u osób z wąskimi żyłami, oraz łagodzeniu dolegliwości u osób cierpiących na bóle migrenowe.
Niedobór witaminy B3 może spowodować chorobę o nazwie Pelagra (rumień lombardzki), czyli szorstkość i zaczerwienienie skóry, zaburzenia w metabolizmie cukrów, dysfunkcję układu trawiennego (biegunki, spadek masy ciała, osłabienie), zakłócenia w funkcjonowaniu układu nerwowego (bezsenność, zawroty głowy, bóle głowy, zapalenie nerwów, zaburzenia pamięci). Ponieważ witamina ta jest konieczna do prawidłowego funkcjonowania mózgu i obwodowego układu nerwowego. Typowe symptomy pelagry, mianowicie zapalenie skóry, zakłócenie nerwowe i tak dalej, znikają bardzo szybko po zastosowaniu terapii niacyną, często nawet już w ciągu jednej doby.
Witamina B5 (kwas pantotenowy)
Kwas pantotenowy, jako koenzym A, bierze udział w przemianach związanych z gospodarką energetyczną w organizmie, m.in. w syntezie kwasów tłuszczowych. Uczestniczy także w syntezie cholesterolu, hormonów sterydowych, witaminy A i D. Ponadto zwiększa wytwarzanie żółci, czerwonych ciałek krwi. Łagodzi również objawy artretyzmu, zapobiega łysieniu i siwieniu włosów. Wzmacnia system odpornościowy i zapobiega skutkom ubocznym leczenia antybiotykami.
Objawami niedoboru tej witaminy jest: zespół piekących stóp, zmęczenie, osłabienie, bóle głowy i brzucha, nudności i wymioty, zmniejszenie odporności immunologicznej, zmiany w skórze, zaburzenia pigmentacji włosów, siwienie, pęknięcia skóry w kącikach ust i oczu, bóle i sztywność stawów, skurcze ramion i nóg, kłopoty ze wzrokiem, obstrukcja.
Witamina B6 (pirydoksyna)
Witamina B6 odgrywa istotną rolę w przemianach białka (ułatwia jego wchłanianie), witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i tryptofanu (pomaga w jego zamianie na witaminę B3). Ponadto oddziałuje na glikogenezę i glikogenolizę w mięśniach. Jest niezbędna do produkcji hemoglobiny, ma wpływ na ciśnienie krwi, skurcze mięśni (łagodzi nocne skurcze mięśni nóg, cierpnięcie rąk). Ponadto podnosi odporność immunologiczną organizmu i uczestniczy w tworzeniu przeciwciał. Witamina B6 pełni także ważną funkcję w procesie przyswajania magnezu. Wspomaga leczenie niedokrwistości oraz chorób nerek, przeciwdziałając powstawaniu kamieni nerkowych. Odpowiedni poziom witaminy B6 w organizmie pozwala również redukować skutki uboczne długotrwałego przyjmowania leków.
Niedobór tej witaminy powoduje stany zapalne skóry czego efektem może być wypadanie włosów, łojotokowe zmiany na twarzy, podrażnienie języka i błon śluzowych jamy ustnej, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej (języka, kącików warg), zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym (apatia, bezsenność, nadwrażliwość, napady drgawek), zwiększona podatność na infekcje, nadmierne pocenie się, niedokrwistość.
Witamina B7 (biotyna, witamina H)
Witamina ta pełni rolę przenośnika dwutlenku węgla w różnych procesach przemiany materii. Bierze udział w metabolizmie białek i tłuszczów, uczestniczy w syntezie kwasów tłuszczowych, jak też przy wchłanianiu witaminy C. Współdziała w przemianie aminokwasów i cukrów jak również uczestniczy z witaminą K w syntezie protrombiny, białka odpowiedzialnego za prawidłowe krzepnięcie krwi. Biotyna wpływa również na prawidłowy wzrost i rozwój organizmu, odpowiedni stan skóry (leczy wypryski i procesy zapalne, działa też pozytywnie w przypadku egzemy), wspomaga utrzymanie dobrej kondycji skóry, włosów i paznokci – chroni przed nadmiernym wypadaniem włosów, wzmacnia paznokcie i zapobiega ich rozdwajaniu.
Niedobór witaminy B7biotyny w organizmie może dawać następujące objawy: problemy skórne – mogą pojawiać się stany zapalne, łuszczyca, liszaj płaski czy zmiany łojotokowe, nadmierne wypadanie lub zbyt wczesne siwienie włosów, bóle mięśni, brak łaknienia, nudności, biegunka, wzrost cholesterolu we krwi, niedokrwistość, rumień, zapalenie spojówek.
Witamina B9 (kwas foliowy)
Witamina B9 bierze udział w syntezie wielu związków takich jak cholina, metionina, histydyna i seryna. Kwas foliowy uczestniczy więc w tworzeniu kwasów nukleinowych DNA i RNA. Uczestniczy w procesach mielinizacji (tworzenie osłonki mielinowej) neuronów i przy przekształcaniu homocysteiny w metioninę. Wraz z witaminą B12 jest potrzebna do czynności krwiotwórczej szpiku kostnego. Odgrywa bowiem ważną rolę w dojrzewaniu erytrocytów (zapobiega anemii). Przy udziale kwasu foliowego powstają tzw. hormon szczęścia - serotonina działająca kojąco i uspokajająco oraz noradrenalina, która jest odpowiedzialna za aktywność i dynamikę w ciągu dnia. Istnieją dowody, iż wysoki poziom substancji zwanej homocysteiną we krwi zwiększa ryzyko występowania chorób serca. Odpowiedni poziom kwasu foliowego ma znaczący wpływ na zapobieganie chorobom serca. Niedobór tej witaminy powoduje niedokrwistość megaloblastyczną, choroby układu krążenia, nadpobudliwość, trudności w zasypianiu, problemy z trawieniem, niedożywienie, biegunkę, utratę apetytu, osłabienie, osteoporozę, rozdrażnienie, nowotwory, bóle głowy i zaburzenia zachowania.
Witamina B12 (kobalamina)
Witamina B12 odgrywa w naszym organizmie niezwykle ważną rolę, a jej odpowiedni poziom jest niezbędny dla właściwego funkcjonowania. Posiada ona największą strukturę spośród wszystkich witamin, a zawartości swoją drugą nazwę – kobalamina – zawdzięcza zawartości kobaltu. Jest nazywana „czerwoną witaminą” gdyż uczestniczy w wytwarzaniu czerwonych krwinek w szpiku, metabolizmie białek, tłuszczu i węglowodanów oraz syntezie tak ważnych neuroprzekaźników jak np. dopamina czy serotonina. Witamina B 12 bierze także udział w utrzymaniu stabilności genów człowieka. Jest czynna w szeregu reakcji ustrojowych, w których biorą udział jednowęglowe elementy np.: grupy metylowe. Powstałe związki potrzebne są do syntezy składników kwasów nukleinowych. Buduje osłonkę mielinową włókien nerwowych oraz wspiera syntezę. Uczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego oraz uczestniczy w przemianach puryn i pirymidyn. Zapobiega anemii złośliwej. Bierze udział w przemianie kwasu foliowego do biologicznie aktywnego tetrahydrofolianu.
Niedobór tej witaminy jest przyczyną zaburzeń powstawania czerwonych ciałek krwi, zwana jako niedokrwistość złośliwa, megaloblastyczna (choroba Addisona - Biermera) objawiająca się zawrotami głowy, bladością i dusznościami, osłabieniem czy szybką akcją serca i zaburzeniami koncentracji. Doprowadza też do zmian zwyrodnieniowych błony śluzowej żołądka, zaburzeń żołądkowo – jelitowych, braku apetytu, stanów zapalnych ust, nudności i zaburzenia smaku, typowe jest także obrzmienie i zaczerwienienie języka. Pojawiają się biegunki bądź zaparcia. Zaburzeń w układzie nerwowym takich jak zaburzenia czucia, niezborność ruchów, zmęczenie, drętwienie rąk i nóg, trudności w chodzeniu, depresji. Pojawić się mogą zaburzenia zmysłu słuchu, węchu czy czucia, a także zaburzenia ruchu i charakterystyczne zawroty głowy np. przy nagłym wstawaniu. Niedobór może skutkować także niedowładami i drętwieniem, problemami z oddawaniem moczu i potencją. Niedobór witaminy B12 może też skutkować bielactwem nabytym lub zmianą odcienia skóry na bladożółty.
Witamina B15 (kwas pangamowy)
Witamina B15 prawdopodobnie obniża poziom cholesterolu, powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz poprawia ukrwienie mięśni i innych tkanek, zapobiega marskości wątroby, łagodzi ataki astmy. Kwas pangamowy działa podobnie jak witamina E – jako antyoksydant (chroni inne substancje przed oksydacją), stymuluje odpowiedź immunologiczną, łagodzi niektóre objawy astmy, nasila nie tylko utlenianie glukozy, ale również lipidów, obniża stężenie cholesterolu we krwi, rozszerza naczynia krwionośne, poprawia ukrwienie mięśni oraz innych tkanek, nasila oddychanie w neuronach, przez co pobudza psychicznie, przyśpiesza katabolizm kwasu mlekowego powstającego podczas pracy mięśni, dzięki pobudzaniu procesów oksydacyjnych i tlenowych przemian kwasu mlekowego zapobiega przedwczesnemu męczeniu się mięśni, poprzez zwiększenie ukrwienia mięśni i nasilenia syntezy ATP powoduje zwiększenie wydolności fizycznej, większa też produkcję żółci i detoksykację, czyli odtruwanie organizmu, przyśpiesza wydalanie toksyn azotowych, węglowodorowych, sterydowych i metali ciężkich, nasila działanie sulfonamidów i antybiotyków, kwas pangamowy poprzez glicynę wywiera wpływ przeciwdrgawkowy, glicyna bowiem hamuje neurony ruchowe rdzenia kręgowego. Kwas pangamowy działa ochronnie na miąższ wątroby, zapobiegając stłuszczeniu i marskości, wywiera wpływ przeciwzapalny i lipotropowy, pobudza regenerację tkanki łącznej, mięśniowej, chrzęstnej, nabłonków, włosów i paznokci. Działa też immunostymulująco i pobudza uwalnianie hormonów.
Niedobór tej witaminy jest przyczyną przewlekłej choroby włosów i skóry (np.: trądzik, łuszczyca, dermatozy, wyprysk, piodermia), otyłości, miażdżycy, choroby wieńcowej, zaburzenia krążenia mózgowego, schorzeń objawiających się drżeniem mięśni, kamicy żółciowej i moczowej, cukrzycy, depresji, ogólnego osłabienia, zaburzenia kojarzenia, niską zdolność regeneracji tkanek, nadciśnienie, zespół sinych i zimnych kończyn, blednicę, zawroty głowy i szum w uszach w wieku podeszłym, choroby zakaźne (bakteryjne i grzybicze), autyzm, zatrucia, obniżoną odporność na choroby, alergię, dyskinezę dróg żółciowych i jelit.
Witaminy z grupy B w większości nie są magazynowane w organizmie. Z tego powodu muszą być regularnie do niego dostarczane, aby nie doszło do niedoborów i związanych z nimi chorób. Najlepszym źródłem tych składników jest dieta. W obecnej sytuacji jednak jest ona uboga w te witaminy i dlatego z pomocą przychodzi wlew dożylny witamin z grupy B.
